1. Co to jest płytka nazębna?
Płytka nazębna to mocno przylegający, miękki osad, który utrzymuje się na powierzchni zębów, dziąseł, języka, policzków i uzupełnień protetycznych. Po zaprzestaniu zabiegów higienicznych (patrz ->instruktaż higieny jamy ustnej) ulega mineralizacji przekształcając się w kamień nazębny.
2. Co jest przyczyną próchnicy?
Główną przyczyną powstawania próchnicy jest płytka nazębna, składająca się z resztek pokarmowych i bakterii, która odkłada się na zębach po każdym posiłku. Bakterie znajdujące się w płytce przekształcają dostarczane w pożywieniu cukry w kwasy, które z kolei powodują ucieczkę minerałów (wapń, fosfor) ze szkliwa. Prowadzi to do osłabienia i uszkodzenia szkliwa, umożliwiając dalszy rozwój próchnicy. Bakterie tworzące płytkę nazębną atakują również dziąsła oraz głębiej położone tkanki przyzębia, są więc główną i najważniejszą przyczyną paradontozy, do której dołączają się inne czynniki jak: palenie tytoniu, choroby ogólne (cukrzyca, osteoporoza itp.), stres i wpływy genetyczne.
3. Jak zapobiegać powstawaniu próchnicy?
Aby skutecznie zapobiegać rozwojowi próchnicy należy wzmocnić struktury twardych tkanek zęba. Sprzyja temu:
- prawidłowa higiena jamy ustnej (patrz ->instruktaż, profesjonalne czyszczenie zębów);
- domowa i profesjonalna profilaktyka fluorkowa;
- uszczelnianie bruzd zębowych – pokrywanie bruzd i zagłębień w zębach specjalnym materiałem,
- odpowiednio zbilansowana dieta;
- profilaktyka wad zgryzu (patrz ->ortodoncja).
4. Czy aby mieć zdrowe zęby trzeba zrezygnować z jedzenia słodyczy?
Cukier dostarczany z pożywieniem jest rzeczywiście niezbędny bakteriom płytki nazębnej do wytwarzania kwasów, a przez to zapoczątkowania procesu próchnicowego. Jednak całkowite wyeliminowanie cukrów z diety jest niemożliwe do osiągnięcia. Warto więc zapamiętać, że dużo większe znaczenie od ilości spożywanych słodyczy ma ich konsystencja i częstotliwość ich przyjmowania (czas przebywania w jamie ustnej). Najgorsze w skutkach jest częste jedzenie produktów lepkich, oblepiających zęby (cukierki typu toffi, chipsy-najpopularniejsza słona przekąska, itp.). Nie trzeba więc całkowicie pozbawiać się przyjemności spożywania słodyczy, ważne by przestrzegać pory posiłków i ograniczyć pojadanie, a po spożyciu słodkości natychmiast dokładnie umyć zęby.
5. Co to są substytuty cukru?
Substytuty cukru to substancje, które nadając potrawom słodki smak, jednocześnie nie działają szkodliwie na zęby i dziąsła. Znane są dwa rodzaje zamienników cukru:
- środki odżywcze – ksylitol, sorbitol;
- słodziki syntetyczne – np. aspartam, cyclamat, acesulfam, dulcin.
Wszystkie te substancje stosowane są w celu eliminacji z diety sacharozy – cukru najbardziej niebezpiecznego dla zębów.
6. Jaką wybrać szczoteczkę do zębów?
Wybór odpowiedniej szczoteczki odgrywa dużą rolę w pielęgnacji jamy ustnej. Najważniejsze jest by szczoteczka była dobrana indywidualnie do potrzeb pacjenta rozmiarem i twardością włosia. Szczoteczka powinna być z małą główką dzięki której dotrze do trudno dostępnych powierzchni zębów trzonowych. Zazwyczaj polecane są szczoteczki miękkie i średnio-miękkie.
Na rynku dostępne są również szczoteczki elektryczne i soniczne. Są bardzo proste w użyciu, a stosowanie ich skraca czas czyszczenia zębów w porównaniu ze szczoteczkami tradycyjnymi.
7. Jak często należy wymieniać szczoteczkę do zębów?
Szczoteczkę należy wymieniać średnio co 2 miesiące. Niektóre szczoteczki posiadają wskaźnik zużycia – pęczek włosia w innym kolorze, który traci barwę w miarę zużywania się szczoteczki.
8. Jak szczotkować zęby?
Najprościej można stwierdzić, że każda metoda szczotkowania zębów jest dobra, pod warunkiem, że jest skuteczna i nie działa szkodliwie na zęby i dziąsła. Najkorzystniej, gdy technikę szczotkowania dobierze indywidualnie lekarz lub higienistka, w zależności od potrzeb pacjenta, stanu jego uzębienia, dziąseł i zdolności manualnych. Prawidłowe szczotkowanie powinno trwać przynajmniej 3 minuty. Minimalna częstotliwość tego zabiegu u większości pacjentów to 2 razy dziennie: rano po śniadaniu i po posiłku wieczornym przed snem. Są jednak sytuacje wymagające innego rytmu szczotkowania, np. dla osób leczonych stałymi aparatami ortodontycznymi wskazane jest szczotkowanie zębów po każdym posiłku.
9. Czy szczoteczka do zębów wystarczy?
Aby efektywnie pielęgnować zęby trzeba oczyszczać wszystkie ich powierzchnie: przedsionkową, językową, żującą i boczne. Tylko trzy pierwsze powierzchnie są dostępne dla szczoteczki. Tak więc szczoteczka nie jest produktem wystarczającym do utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej.
Na rynku dostępne są również szczoteczki elektryczne i soniczne. Są bardzo proste w użyciu, a stosowanie ich skraca czas czyszczenia zębów w porównaniu ze szczoteczkami tradycyjnymi.
Konieczne jest stosowanie przyborów dodatkowych:
- nitka dentystyczna – stosowana do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych;
- wykałaczki dentystyczne – silikonowe lub wykonane z drzewa bezdrzazgowego;
- szczoteczka międzyzębowa;
- szczoteczka jednopęczkowa;
- irygator wodny.
10. Jaką wybrać pastę do zębów?
Wybór pasty do zębów nie ma aż takiego znaczenia jak dobór szczoteczki, jednak stosowanie odpowiedniej pasty może poprawić skuteczność szczotkowania. Większość past dostępnych na rynku spełnia podstawowe wymagania.
Wyróżniamy pasty:
- pasty profilaktyczne;
- pasty ziołowe;
- pasty wybielające;
- pasty bezfluorowe;
- pasty dla dzieci;
- pasty o działaniu kompleksowym.
11. Czy warto żuć gumę bez cukru?
Bezcukrowa guma do żucia pomaga utrzymać prawidłową higienę jamy ustnej. Poprzez jej żucie zwiększone jest wydzielanie śliny, która działa mechanicznie oczyszczająco na zęby. Dodatkowo gumy bez cukru zawierają najczęściej ksylitol lub sorbitol (cukry proste), które hamują rozwój bakterii płytki nazębnej.
Żucie gumy nie powinno trwać dłużej niż 5-10 minut, aby nie przekształciło się w niekorzystny dla stawów skroniowo-żuchwowych nawyk.
12. Jakie są korzyści ze stosowania preparatów do profesjonalnej profilaktyki stomatologicznej?
Do profesjonalnej profilaktyki zaliczamy lakiery, żele i pianki fluorowe – stosowane powszechnie zarówno w profilaktyce całego uzębienia, jak i wybranych miejsc, a także nowoczesne preparaty bezfluorowe zawierające odbudowujące tkanki zęba, tzw. „sztuczne szkliwo” (Tooth Mouse).
Wyżej wymienione preparaty:
- wzmacniają szkliwo dzieci i dorosłych;
- zmniejszają odkładanie się płytki nazębnej;
- zapobiegaja powstawaniu próchnicy wtórnej (wokół wypełnień);
- zapobiegają powstawaniu próchnicy w przebiegu leczenia aparatami stałymi;
- znoszą nadwrażliwość szyjek zębowych.