FAQ

Wymienia się różnorodne przyczyny wad zgryzu.

Nabyte wady zgryzu, stanowiące najliczniejszą grupę, powstają w ciągu pierwszych lat życia dziecka. Do czynników prowadzących do nieprawidłowego ustawienia zębów należą m.in:

• używanie nieprawidłowych smoczków,
• oddychanie przez usta (alergie, częste infekcje),
• ssanie kciuka czy wargi,
• przedwczesna utrata zębów mlecznych spowodowana urazami i przede wszystkim próchnicą.

2. Jak i kiedy zapobiegać powstawaniu wad zgryzu?

Już od pierwszych dni życia dziecka należy dbać o prawidłowy rozwój zębów i kości szczęk tak, aby nie doszło do powstania wady zgryzu.

Warto zwrócić uwagę na:

• sposób i czas karmienia dziecka (piersią czy butelką),
• stosowanie odpowiednich smoczków uspokajających,
• wczesne wprowadzanie karmienia łyżeczką,
• przyzwyczajanie dziecka do gryzienia i żucia twardych pokarmów.

Zadaniem trudnym, wymagającym cierpliwości, lecz niezwykle ważnym jest niedopuszczanie do powstawania złych nawyków i odzwyczajanie od nich (np. ssanie palca, warg, gryzienie ołówków itp.).

Ze względu na znaczenie próchnicy, jako czynnika doprowadzającego do przedwczesnej utraty zębów mlecznych i stałych, w powstawaniu wad zgryzu należy dbać o higienę jamy ustnej dziecka, pozostawać pod opieką stomatologa dziecięcego, aby zagwarantować prawidłową i w odpowiednim czasie wymianę zębów mlecznych na stałe.

3. Kiedy należy zgłosić się z dzieckiem do ortodonty?

Każde dziecko w początkowej fazie wymiany uzębienia z mlecznego na stałe (około 6 roku życia) powinno być skonsultowane przez lekarza ortodontę.

Wśród innych czynników, które powinny skłonić rodzica do zgłoszenia się z dzieckiem do ortodonty zalicza się:

• przedwczesna utrata zębów mlecznych
• nawyk ssania palca lub smoczka u dziecka powyżej 3 roku życia
• wada wymowy
• niechęć dziecka powyżej 3 roku życia do gryzienia twardych pokarmów
• zmiany w wyglądzie twarzy dziecka niepokojące rodzica (np. asymetria twarzy, wyraźnie cofnięta lub wysunięta bródka)
• odwrotne zachodzenie zębów – ząb dolny zachodzi na górny lub zęby dolne zachodzą na górne

4. Dlaczego leczenie dzieci jest ważne?

Leczenie ortodontyczne dzieci jest konieczne, ponieważ wady zgryzu cechuje to, iż nie korygują się samoistnie. Przeciwnie wraz ze wzrostem dziecka pogłębiają się. Nie bez znaczenia jest fakt, że krzywe zęby:

• mogą być od najmłodszych lat źródłem kompleksów u dzieci,
• trudniej dbać o prawidłową higienę zębów (większa skłonność do próchnicy i chorób dziąseł),
• a nieprawidłowy zgryz sprzyja powstawaniu wad wymowy i urazom.

Leczenie ortodontyczne dzieci jest szybsze niż u osób dorosłych, a rozpoczęte w odpowiednim czasie niejednokrotnie pozwala na uniknięcie usuwania zębów stałych z powodu wskazań ortodontycznych i zapobiega powikłaniom wad zgryzu.

5. Czy istnieją ograniczenia wiekowe leczenia ortodontycznego?

Wiek nie stanowi bariery w leczeniu ortodontycznym. Leczenie można rozpocząć w każdym wieku dobierając odpowiednie metody lecznicze. Warunkiem koniecznym jest jednak obecność wystarczającej ilości i jakości kości, brak ostrych stanów zapalnych przyzębia oraz wyleczenie wszystkich zębów, brak osadu i kamienia nazębnego.

Odmienne zagadnienie stanowi leczenie ortopedyczne, czyli modyfikujące wzrost ( jego kierunek i wielkość). Na takie leczenie reagują tylko pacjenci, którzy jeszcze rosną, a więc dzieci i młodzież. U dorosłych rozwiązaniem korygujących nieprawidłowe proporcje kości szczęk jest ortodoncja w połączeniu z chirurgią ortognatyczną.

6. Kiedy osoba dorosła powinna zgłosić się do ortodonty?

Pacjenci dorośli podejmują często decyzję o rozpoczęciu leczenia ortodontycznego ze względów estetycznych.

To istotny powód, lecz wymienia się również inne:

• ścieranie się zębów
• bóle głowy w okolicach skroni, uszu i karku niewiadomego pochodzenia
• trudności z szerokim otwieraniem ust i uczucie zmęczenia mięśni twarzy (zwłaszcza rano)
• wydłużanie się koron zębów na skutek utraty zębów w przeciwnym łuku
• tłoczenie się zębów (zwłaszcza w okresie wyrzynania się zębów ósmych)
• rozchwianie się zębów pojedynczych lub grup
• wrażenie szybkiego starzenia się twarzy w okolicach kątów ust.

7. Jakie korzyści daje leczenie ortodontyczne dorosłych?

Skutecznie przeprowadzone leczenie ortodontyczne dorosłych pacjentów zapewnia:

• poprawę wyglądu i samopoczucia, a przez to większą pewność siebie
• łatwiejsze oczyszczanie zębów, co zmniejsza skłonność do próchnicy, odkładania się kamienia nazębnego i paradontozy
• poprawę jakości żucia, co ma bezpośredni wpływ na pracę przewodu pokarmowego
• opóźnienie starzenia się twarzy
• poprawa wymowy
• likwidacja dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych oraz związanych z tym dolegliwości bólowych głowy
• swobodny, pełny uśmiech.

8. Jak należy się przygotować do leczenia ortodontycznego?

Przed leczeniem ortodontycznym, szczególnie aparatami stałymi, wszystkie zęby muszą być:

• wyleczone,
• bez osadu i kamienia nazębnego,
• a dziąsła bez objawów zapalenia (rozpulchnienie, zaczerwienienie, krwawienie, bolesność).

9. Czy leczenie ortodontyczne jest bolesne?

W przypadku leczenia aparatem stałym zaraz po jego założeniu oraz kilka dni później (drugi, trzeci dzień), może pojawić się uczucie dyskomfortu, a nawet ból, szczególnie przy gryzieniu twardych pokarmów. Objawy te powinny jednak ustąpić w ciągu tygodnia od rozpoczęcia leczenia, a przyzwyczajenie się do aparatu zajmuje zwykle kilka dni.

Podobne odczucia, lecz o mniejszym natężeniu mogą wystąpić po aktywacji aparatu. Odstające elementy aparatu mogą drażnić błonę śluzową policzków i warg, ale znakomitym remedium na te uciążliwość jest specjalny wosk, który przykleja się do aparatu, a błona śluzowa szybko przyzwyczaja się do nowych warunków.

W przypadku zastosowania zamków i łuków w systemie Damona, które gwarantują aplikację bardzo delikatnych sił, dolegliwości te praktycznie nie występują, choć jest to oczywiście uzależnione od skłonności indywidualnych pacjenta.

10. Czy w trakcie noszenia aparatu stałego należy zmienić nawyki higieniczne?

W przypadku użytkowania aparatów ruchomych sposób oczyszczania zębów nie odbiega od podstawowych zasad higieny.

Odrębnym problemem jest utrzymanie w czystości samego aparatu, który należy czyścić osobną szczoteczką do zębów lub specjalną szczoteczką do protez, z użyciem pasty do zębów lub mydła w płynie.

Natomiast czyszczenie zębów, do których przyklejony jest aparat stały wymaga większej dokładności, ilości czasu oraz wiąże się ze stosowaniem dodatkowych akcesoriów (szczoteczki międzyzębowe, specjalne nici dentystyczne, irygator dentystyczny). Wskazane jest również korzystanie, w odstępach kilkumiesięcznych, z profesjonalnego czyszczenia zębów i fluoryzacji w gabinecie.

11. Czy aparaty stałe mogą uszkadzać zęby?

Aparaty stałe nie powodują uszkodzeń zębów! Jedynie nieprzestrzeganie prawidłowych zasad higieny przez pacjenta, w nowych warunkach, może prowadzić do odwapnień szkliwa i rozwoju próchnicy.

12. Czy użytkowanie aparatów stałych wiąże się ze zmianą diety?

W początkowym okresie leczenia, bezpośrednio po założeniu aparatu stałego, w związku z wrażliwością zębów na nagryzanie, wskazane jest ograniczenie się do spożywania miękkich pokarmów. Podczas całego leczenia należy unikać pokarmów bardzo twardych, ciągnących i lepkich (szczególnie orzechów, gumy do żucia czy cukierków typu toffi). Pokarmy te mogą uszkadzać aparat, co wydłuża i komplikuje leczenie oraz utrudnia oczyszczanie zębów.

Wybór zamków estetycznych wiąże się z koniecznością ograniczenia spożywania:

• dużych ilości mocnej kawy,
• herbaty,
• niektórych soków (np. z czarnej porzeczki),
• potraw (np. curry)
• oraz palenia papierosów.

Produkty te sprzyjają tworzeniu się trudnego do usunięcia osadu, a także przebarwiają ligatury elastyczne służące do utrzymania łuku w systemach konwencjonalnych (nie dotyczy to zamków samoligaturujących).

13. Czy konieczne jest założenie aparatów stałych na oba łuki zębowe?

Ostateczna decyzja w tej sprawie należy do ortodonty, który po przeanalizowaniu wyników badań, rodzaju wady zgryzu i zapoznaniu się z opinią pacjenta, stwierdza czy do osiągnięcia satysfakcjonujących rezultatów leczenia konieczne jest założenie aparatów na oba łuki zębowe. Zazwyczaj, aby osiągnąć idealne wyniki jest to jednak konieczne.

14. Czy istnieją stałe aparaty niewidoczne?

W grupie aparatów tradycyjnych (umieszczanych na powierzchni wargowej zębów) nie ma aparatów stałych całkowicie niewidocznych. Są natomiast dostępne aparaty estetyczne z zamkami w kolorze zębów (ceramiczne), bądź całkowicie przezroczystymi (z czystego monokrystalicznego szafiru) oraz łuki w kolorze zębów. Rewolucyjna w zakresie dyskretności użytkowania jest technika lingwalna Incognito – zamki naklejane są tu na wewnętrzne, językowe powierzchnie zębów. Na pograniczu leczenia aparatami stałymi i zdejmowanymi leży natomiast technika Perfect Clear składająca się z praktycznie niewidocznych pozycjonerów.

15. Co wpływa na efekt leczenia ortodontycznego?

Na efekty leczenia wpływają:

• rodzaj wady zgryzu
• wiek pacjenta
• rodzaj zastosowanego aparatu
• współpraca pacjenta
• poziom higieny jamy ustnej
• regularność zgłaszania się na wizyty kontrolne w umówionych terminach.

16. Czy istnieje ryzyko, że po zakończonym leczeniu ortodontycznym zęby będą chciały wrócić na swoje dawne nieprawidłowe pozycje?

Istnieje takie niebezpieczeństwo, w sytuacji gdy pacjent nie będzie zgłaszał się na wizyty tzw. fazy retencyjnej, polegające na kontroli aparatów retencyjnych stałych przyklejonych do powierzchni językowych zębów przednich górnych i dolnych oraz aparatów zdejmowanych noszonych według zaleceń lekarza prowadzącego.